همزمان با روز بزرگداشت علامه محمدباقر مجلسی شصت و یکمین برنامه سه شنبه های علمی - فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار می شود.
برای اولین بار رونمایی " دستخط علامه محمدباقر مجلسی موجود در نسخه های خطی گنجینه رضوی "

ملا محمدباقر مجلسی، در سال 1037 هجری قمری در خانواده‌ای اهل علم، به‎دنیا آمد. ابتدا به تحصیل علوم متداول عصر خود پرداخت و از محضر پدرش محمدتقی مجلسی و اساتید برجسته آن روزگار استفاده نمود. وی پس از تکمیل تحصیلات خود در علوم مختلف مانند حدیث، فقه، اصول فقه، تفسیر، کلام، حکمت، فلسفه و رجال به بررسی، تحقیق و گردآوری احادیث اهل بیت (علیهم‎السلام) و همچنین نگارش کتاب‎های متعددی به زبان‎های عربی و فارسی پرداخت. بحارالانوار، حلیة‎المتقین، حق‎الیقین، جلاءالعیون، حیاة‎القلوب و مشکاة‎الانوار از جمله تالیفات این عالم بزرگوار است.

علامه مجلسی یکی از محدثان و فقهای مشهور شیعه در قرن یازدهم هجری قمری است که از جامعیت خاصی برخوردار می‎باشد. او که به‎مقام شیخ الاسلامی اصفهان نیز منصوب گردیده است، در علوم مختلف اسلامی از جمله: حدیث، فقه، اصول، رجال، تاریخ و درایه سرآمد عصر خود است. محمدباقر مجلسی دارای شاگردان بسیاری هم‎چون: سید نعمت‎الله جزایری، میر محمدصالح خاتون‌آبادی، ملا رفیعا گیلانی و ملا محمد سراب تنکابنی بوده است. علامه مجلسی سرانجام در سال 1111 هجری قمری درگذشت و در اصفهان به خاک سپرده شد.

سازمان کتابخانه‎ها، موزه‎ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی دارای 65 هزار کتاب چاپ سنگی، 13 میلیون و 500 هزار برگ سند تاریخی، هزاران اثر موزه‌ای، 2 میلیون نشریات ادواری و 106 هزار نسخه خطی است که تعداد 1918 نسخه خطی آن از آثار علامه محمدباقر مجلسی می‎باشد. برخی از این نسخه‎ها که به‎دستخط وی نیز می‎باشد به شرح زیر است:

نسخه خطینسخه خطی «مرآه‎العقول فی شرح اخبار آل‎الرسول»:

یکی از تالیفات بسیار نفیس علامه مجلسی، موجود در گنجینه رضوی، کتاب «مرآه‎العقول فی شرح اخبار آل‎الرسول» به شماره ثبت 7326 می‎باشد. این کتاب شرح کافی محمد بن یعقوب کلینی است که در هفتم ربیع‎الثانی سال 1098 کتابت شده است. آغاز: «بسمله. الحمدلله الذی وهب الحیوه و القوی و افاض العقل لیغلب به الهوی»، انجام: «و ان لم یکن المطلع راغبا و کان کارها انتهی ما وفق الله سبحانه لتعلیقه...»، کاغذ: حنایی آهارمهره مختلف السطر، 148برگ، قطع: وزیری، ابعاد: 5/18×4/25، عناوین به شنگرف، جلد: تیماج قهوه‌ای، وقفی حسام الواعظین اصفهانی در شهریور 1329.

نسخه خطینسخه خطی «بحارالانوار»:

نسخه نفیس دیگر موجود در گنجینه رضوی، کتاب بحارالانوار به شماره 7462 می‎باشد. این کتاب، جلد نهم بحارالانوار و در شرح احوال حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه‎السلام) است که از باب 119 شروع می‎شود و تا پایان کتاب ادامه دارد. آغاز: «باب احوال اولاده و ازواجه و امهات اولاده صلوات الله علیه و فیه بعض الرّد علی الکیسانیه»، انجام: «و سیأتی تمام القول فی ذلک فی کتاب المزار»، خط: نسخ، تاریخ کتابت: 1079 هجری قمری، عناوین به شنگرف، جلد: مقوا، کاغذ: حنایی آهارمهره، مختلف‎السطر، 154برگ، قطع: وزیری، ابعاد: 8/17×9/24، خریداری آستان قدس رضوی در مهر 1329. .

نسخه خطی «اقبال‌الاعمال»:

سومین نسخه نفیس دارای دستخط علامه مجلسی دوم، موجود در گنجینه رضوی، کتاب «اقبال‌الاعمال» ابن طاووس به شماره 10583 می‌باشد. نسخه مذکور از کتب ادعیه و در اعمال سال به زبان عربی است. خط: نسخ 23 سطری، کاتب: زین العابدین بن حاجی محمد رازانی اصفهانی، تاریخ کتابت: ذی‎حجه 1076، عناوین به سرنج، کاغذ: نخودی آهار مهره، دارای 432 برگ، قطع: وزیری، اندازه: 15×5/24 س.م.، اوراق با کمند و جدول¬بندی به زر و تحریر مشکی، صفحه اوّل دارای سرلوح مزدوج کوچک زرین منقّش و حاشیه برگ و بوته زرّین اسلیمی، صفحه آخر دارای ترنج زرین منقش گل و برگ اسلیمی، جلد: سوخت با عطف تیماج خرمایی، اجازه علامه محمدباقر مجلسی به مالک نسخه؛ حاج محمدعلی در ذی‌قعده 1089، در ذیل نسخه به خط وی مرقوم است.

نسخه خطی «کافی»:

نسخه نفیس دیگر که دست‌خط علامه مجلسی در آن وجود دارد، کتاب «کافی» شیخ کلینی به شماره 8524 می‌باشد. این کتاب از مهم‌ترین کتاب‎های حدیث شیعه و به زبان عربی است. خط: نستعلیق، کاتب: محمدشفیع تویسرکانی، تاریخ کتابت: پنج‌شنبه 9 محرم 1084، کاغذ: حنایی آهار مهره، دارای 367 برگ، قطع: وزیری، ابعاد: 6/16×5/25 س.م.، اوراق معلّق به حواشی، جلد: مقوا، وقفی فخرالدین نصیری امینی در تیرماه 1336. این نسخه نیز دارای چندین بلاغ، انهاء و اجازه روایت از علامه محمدباقر مجلسی به کاتب نسخه؛ محمدشفیع تویسرکانی در تاریخ 13 جمادی الاول 1087 است.

تهیه و پژوهش: جواد فرهمندنژاد، سید رضا صداقت حسینی